W tym wpisie przedstawiam opis wykonania zadań na egzaminie HWT dla border collie
Wyjście z koszaru / Pen (10pt)
Cel zadania jest jasny: wyprowadzić owce z koszaru. Brzmi to prosto, ale wykonanie bez utraty punktów, w spokojny i kontrolowany sposób może młodym, niedoświadczonym psom przysporzyć pewnych trudności. Zwykle warto psa ustawić po przeciwnej stronie bramki, za owcami, upewnić się co do kontroli nad psem :) otworzyć bramkę, wypuścić owce – pies postawiony za nimi już wywołuje presję na zwierzęta. Po opuszczeniu przez owce koszaru trzeba pamiętać o zamknięciu bramki! Pozostawienie koszaru otwartego może pokrzyżować dalsze plany i owce mogą chcieć czmychnąć tam z powrotem. Żeby zwiększyć presję psa na owce, które nie chcą same opuścić koszaru, można psu wydać komendę do wstania, podejścia bliżej do koszaru, zrobienia krótkich flanek za koszarem.
Przed rozpoczęciem ćwiczenia warto od razu zastanowić się, w jakim kierunku trzeba będzie przeprowadzić owce w następnym kroku. Zwykle drugim zadaniem jest przeprowadzenie owiec przez bramki w określonej kolejności. Spójrz, pod jakim kątem względem koszaru znajduje się pierwsza bramka i od razu pomyśl o kolejnym kroku – prowadzenie na drugą bramkę. Owce mają zostać przeprowadzone w prostej linii, możliwie jak najkrótszą drogą. Błąd, jaki ja popełniłam przy tym ćwiczeniu to prowadzenie owiec na środek bramki. Warto już od razu przewidzieć dalszą trasę i wyznaczyć sobie w głowie linie, po jakich powinniśmy się poruszać z owcami. Najlepiej wybrać to skrzydło, wokół którego owce mają zakręcić i prowadzić je na wewnętrzną część skrzydła. Pies nie musi przechodzić przez bramki ;)
Pędzenie / Drive together (10pt)
Czyli chodzenie z psem na balansie. Przewodnik, owce i pies powinni znajdować się w jednej linii, co jest zobrazowane na poniższych zdjęciach. Pies powinien zachować odpowiedni odstęp od owiec, aby szły one spokojnie, nie podbiegały nerwowo, czy nie rozbiegały się w popłochu. Owce nie powinny wyprzedzać pasterza. Rada na to jest prosta – obserwować kątem oka psa, wydawać mu komendy na stop w odpowiednim momencie, samemu poruszać się energicznie. Owce nie powinny także stawać, prowadzenie powinno być płynne, bez przystanków i gwałtownych zrywów.
W tym ćwiczeniu należy przeprowadzić owce przez dwie oddalone od siebie bramki ze zmianami kierunku, cała droga powinna wynosić około 200m. Owce mają zostać przeprowadzone w prostej linii, możliwie jak najkrótszą drogą. Błąd, jaki ja popełniłam przy tym ćwiczeniu to prowadzenie owiec na środek bramki. Warto już od razu przewidzieć dalszą trasę i wyznaczyć sobie w głowie linie, po jakich powinniśmy się poruszać z owcami. Najlepiej wybrać to skrzydło, wokół którego owce mają zakręcić i prowadzić je na wewnętrzną część tego skrzydła. Pies nie musi przechodzić przez bramki ;)
Pędzenie od pasterza / Drive away (10pt)
W regulaminie HWT CS FCI przewidziany jest dystans min. 25m W tym ćwiczeniu pies prowadzi owce OD przewodnika, tzn. układ pasterz-owce-pies zmienia się na owce-pies-pasterz. Przewodnik może stać w miejscu i wydawać polecenia kierunkowe psu, może iść za psem lub razem z nim. Na briefingu przed startem sędzia dokładnie omawia kolejność i sposób wykonania zadań, np. przez którą bramkę jako pierwszą przeprowadzić owce, skąd dokąd prowadzić owce na drive away, itd. Na moim HWT mieliśmy odprowadzić owce od ostatniej bramki (po uspokojeniu) do słupka widocznego przy lewej krawędzi poniższego zdjęcia. Tam też owce mieliśmy zostawić, żeby móc za chwilę wykonać kolejne zadanie.
Outrun, Lift & Fetch (50pt)
Te trzy czynności, choć każda jest oceniana osobno, wykonywane są w „pakiecie”, zawsze w tej samej kolejności:
- Outrun – dobiegnięcie do owiec (20pt)
- Lift – przejęcie owiec (10pt)
- Fetch – przyprowadzenie (20pt)
Logiczne jest, że najpierw trzeba wysłać psa po owce, żeby mógł je do pasterza przyprowadzić. Te 3 ćwiczenia razem stanowią aż połowę wszystkich możliwych do uzyskania punktów. Opiszę je szerzej po kolei:
Outrun
Przewodnik z psem stają w określonym wcześniej przez sędziego miejscu (przy słupku), z którego należy wysłać psa po owce komendą kierunkową (come-bye zgodnie z ruchem wskazówek zegara lub away – przeciwnie do ruchu zegara). Outrun powinien być na tyle szeroki, aby nie spowodować spłoszenia ani ruszenia owiec. Pies powinien zakończyć dobieg zatrzymując się na godzinie 12, tworząc tym samym prostą linię pies-owce-przewodnik. Zdarzają się ustępstwa od tej sytuacji, zależne od różnych czynników: ukształtowanie terenu, płochliwość owiec, czytanie owiec przez psa, znajomość owiec i terenu przez psa i przewodnika, a także same owce – przede wszystkim znane możliwe drogi ucieczki. Odległość, na jaką wysyła się psa na HWT powinna być nie mniejsza, niż 75m.
Jakie „pułapki” czyhają przy tym zadaniu? Najbardziej stratna punktowo jest sytuacja, kiedy wysyłamy psa na jedną flankę, a on w trakcie dobiegu zmienia kierunek i przecina linię pomiędzy przewodnikiem, a owcami, kończąc outrun na drugą flankę. Taka sytuacja nazywana jest crossem i kosztuje aż 19 punktów. Poza tym należy uważać, aby nie powtarzać komend kierunkowych w trakcie dobiegu (za to również będą punkty karne) oraz, żeby pies nie przekroczył za daleko punktu godziny 12. Pies nie powinien dobiegiem spowodować niekontrolowanego ruszenia się owiec.
Lift
Spokojne podejście i przejęcie owiec. Pies nie powinien zbliżać się do owiec zbyt gwałtownie, aby nie spowodować ich spłoszenia i nagłego poderwania. Pies może płynnie przejść z outrunu w lift, nie ma konieczności położenia czy zatrzymania psa po skończonym outrunie. Pies powinien owce podjąć w sposób spokojny i kontrolowany, powodując ich spokojne ruszenie w kierunku przewodnika.
Fetch
Po przejęciu owiec pies ma je przeprowadzić przez bramkę (fetch gate) w linii prostej do przewodnika. Tutaj, tak samo jak we wszystkich wcześniejszych zadaniach, owce powinny iść spokojnie, bez gwałtownych zrywów, a także bez nadmiernego przystawania. Owce w linii prostej powinny zostać przez psa przyprowadzone do słupka, przy którym stoi przewodnik i warto tutaj również przewidzieć od razu kolejny krok, w naszym przypadku było to zamknięcie w koszarze, i ustawić sobie w głowie najkrótszą drogę do kolejnego zadania, odpowiednio manewrując przy tym psem.
Koszar / Pen (10pt)
Przebieg kończy się na ponownym wprowadzeniu owiec do koszaru. Zależnie od samych owiec może być to proste, albo trochę skomplikowane. Przeważnie owce, które są już przechodzone z psami i znają koszar, same chętnie do niego wejdą z drobną pomocą ze strony psa.
Jakie pułapki czyhają na nas tutaj? Znowu wykonanie powinno mieć zachowaną płynność, tzn. należy odpowiednio wcześniej przed owcami otworzyć koszar zamknięty po pierwszym zadaniu, poprowadzić psem owce wprost na otwartą bramkę. Stopniem otwarcia/zamknięcia bramki od koszaru można sobie pomagać przy zachęceniu owiec do znalezienia się w środku i uniemożliwienia im opuszczenia zagrody. Na początek warto uchylić drzwi szerzej, żeby dać owcom więcej przestrzeni i zachęcić je tym samym do znalezienia się w środku, co mówiąc kolokwialnie ochroni je przed psem ;) Kiedy kolejne owce będą wchodzić do koszaru, warto bramkę powoli zamykać. W tym samym czasie należy wydawać odpowiednie komendy psu, czyli zatrzymywać go lub podchodzić bliżej, prosić o krótkie flanki. Pies powinien mieć czynny udział w zamykaniu owiec, nie powinno wyglądać to tak, że przewodnik otwiera koszar, owce wbiegają same, a pies został daleko od nich.
Uwagi końcowe
Oprócz wymienionych wcześniej zadań oceniany jest również styl pracy psa i jego zachowanie (10pt). Podczas całego startu nie wolno dotykać psa ani owiec, inaczej można dostać dyskwalifikację. Ugryzienie owcy również powoduje dyskwalifikację i opłatę kary, jeśli owca jest zraniona. Owce można popędzać np. do wejścia do koszaru machaniem lub stukaniem kija, wymachiwaniem rękami, tupaniem, ale nie można ich dotykać ani przepychać ciałem.
W ostatnich latach nastąpiła zmiana w regulaminie i wcześniej przewidziany HWT Collecting Style (styl angielski) obowiązywał rasy border collie i kelpie, aktualnie styl angielski obowiązuje wyłącznie border collie, natomiast kelpie styl farmerski (traditional style).
lotnikowo 